در خودروهای مدرن سنسورهای زیادی بکار رفته‌اند که یکی از آن‌ها سنسور دور موتور است و خرابی آن می‌تواند نوسان دور موتور را در پی داشته باشد. یافتن دلایل نوسان دور موتور و مسائل مربوط به آن چیزی است که در جدیدترین مطلب از سری نوشتارهای آموزشی پدال به آن پرداخته ایم.

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

• وظیفه سنسور دور موتور
• علائم خرابی دور موتور
• عیب‌یابی دور موتور
• نوسان دور موتور هنگام کولر گرفتن
• علت بالا پایین شدن دور موتور پژو
• علت بالا پایین شدن دور موتور پراید
• علت نوسان دور موتور تیبا
• علت نوسان دور موتور پژو ۴۰۵
• نوسان دور موتور ۲۰۶ در حالت درجا
• دور موتور نرمال در حالت درجا

در خودروهای قدیمی بجای سنسور دور موتور از قطعه‌ای به نام دلکو استفاده شده بود. دلکو به کوئل در ایجاد جریان برقی قوی‌تر کمک می‌کند و همچنین جریان برق ایجاد شده در کوئل را به سیلندر می فرستد و عمل جرقه‌زنی را به نوعی کنترل کرده و تقسیم می‌کند. یکی از بخش‌های مهم دلکو فیوز آن بود که در صورت خرابی باعث می‌شد خودرو روشن نشود؛ اما در خودروهای مدرن امروزی دیگر خبری از دلکو نیست و بجای آن سنسور دور موتور وجود دارد. در ادامه به نقش این سنسور خواهیم پرداخت.

وظیفه سنسور دور موتور

این سنسور که با علامت اختصاری ESS نشان داده می‌شود و از آن با نام سنسور موقعیت میل‌لنگ نیز نام می‌برند اطلاعات و داده‌های مربوط به موقعیت دقیق پیستون و سرعت دورانی میل‌لنگ را به مغز خودرو یا همان ECU می فرستد. این واحد کنترل الکترونیکی نیز از اطلاعات کسب شده برای مدیریت سیستم جرقه‌زنی و دیگر فرایندهای کارکرد نرم موتور استفاده می‌کند. همان‌طور که گفتیم در خودروهای قدیمی بجای سنسور دور موتور از دلکو برای تنظیم فرایند جرقه‌زنی استفاده می‌شد.

سنسور دور موتور خودرو به عنوان بخشی از سیستم کنترل موتور، میزان دوران موتور را اندازه‌گیری و به سیستم مدیریت موتور ECU ارسال می‌کند. این سنسور با استفاده از یک حلقه مغناطیسی یا چرخ‌دنده‌ای که به آن متصل شده است گردش موتور را تشخیص می‌دهد. سپس اطلاعات دریافت شده توسط سنسور دور، از طریق ECU برای تنظیم و کنترل موتور در همه شرایط مختلف، از جمله زمان اشتعال، مقدار سوخت تزریقی، فشار سوخت، نظارت بر گازهای خروجی اگزوز و غیره استفاده می‌شود. به‌طورکلی، سنسور دور موتور برای بهینه‌سازی عملکرد موتور و کاهش آلایندگی بسیار مهم است. در مجموع می‌توان وظایف سنسور دور موتور را تنظیم دور موتور، اعلام حرکت فلایول به ECU و تنظیم فرایند جرقه‌زنی دانست.

علائم خرابی دور موتور

به‌طورکلی در صورتی که سنسور دور موتور خراب شود موتور استارت نخواهد خورد و خودرو روشن نخواهد شد. اگر هم خودرو روشن شود به سرعت خاموش خواهد شد. در صورتی که با تمیز کردن سنسور دور موتور عملکرد موتور درست شود خودرو روشن خواهد شد اما اگر مشکل همچنان پابرجا باشد باید نسبت به تعویض این قطعه اقدام کرد. از دیگر نشانه‌های خرابی این سنسور می‌توان به نوسان دور موتور و عدم نمایش درست آن، عدم کارکرد صحیح دورسنج و همچنین قطع شدن پمپ‌بنزین در زمان استارت خوردن خودرو اشاره کرد. مواردی همچون افزایش مصرف سوخت، روشن شدن چراغ چک و لرزش‌های غیرعادی موتور را نیز می‌توان جزو علائم خرابی سنسور دور موتور دانست.

عیب‌یابی دور موتور

برای عیب‌یابی سنسور دور موتور می‌توان روش‌هایی همچون استفاده از مولتی متر و دیاگ زدن را در پیش گرفت. البته قبل از مراجعه به روش‌های یاد شده بهتر است سنسور را به‌صورت ظاهری نیز بررسی کنید. اگرچه این روش چیز زیادی را روشن نخواهد کرد اما شاید بتوان آسیب‌های ظاهری آن را تشخیص داد. در غیر این صورت می‌توانید از دستگاه دیاگ استفاده کنید و کدهای خطای آن را دریافت کرده و نسبت به رفع مشکل اقدام نمایید. در روش دوم می‌توان از مولتی متر برای بررسی مشکل استفاده کرد. ذکر این نکته مهم است که قبل از بررسی سنسور دور موتور با مولتی متر باید از نوع سنسور بکار رفته در خودروی خود مطمئن شوید. در این حالت مواردی همچون پایه‌های مختلف و مقاومت سنسور بررسی می‌شوند. با بررسی ولتاژ و مقاومت سنسور نیز می‌توان خرابی آن را تشخیص داد.

نوسان دور موتور هنگام کولر گرفتن

یکی از موضوعاتی که در فصل تابستان توسط مالکان گزارش می‌شود نوسان دور موتور خودرو هنگام کولر گرفتن است. اگرچه مشکل موردبحث دلایل زیادی ندارد اما در خودروهای کاربراتوری و انژکتوری ریشه مشکل کاملاً متفاوت خواهد بود. همان‌طور که می‌دانید در تمامی خودروها دور موتور زمان استفاده از کولر کمی افزایش پیدا می‌کند تا فشار اضافی روی موتور که ناشی از اتصال کمپرسور است را جبران کند. در حالت عادی دور آرام موتور هرچه باشد با روشن شدن کولر کاهش پیدا خواهد کرد. در این صورت عاملی باید دور موتور را افزایش دهد تا افت قدرت جبران گردد. در خودروهای انژکتوری استپر موتور و تغییر زاویه دریچه گاز این کار را انجام می‌دهد. به همین خاطر در صورت وجود نوسان باید نسبت به بررسی این قطعه اقدام کرد. در خودروهای کاربراتوری نیز باید موتور و کاربراتور را تنظیم نمود.

علت بالا پایین شدن دور موتور پژو

بالا پایین شدن یا نوسان دور موتور می‌تواند مشکلات زیادی را در پی داشته باشد. باید به این موضوع اشاره کنیم که این موضوع در موتورهای مختلف متفاوت است اما در این نوشتار ما روی خودروهای بنزینی و سواری مدرن تمرکز داریم. به‌طورکلی نوسان دور موتور پژو می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که شامل خرابی سنسور اکسیژن، ایراد در استپر موتور، خرابی سنسور دور موتور، وجود مشکل در دریچه گاز، وجود مشکل در انژکتورهای سوخت و همچنین عیوب شمع‌ها و ECU خواهد بود.

علت بالا پایین شدن دور موتور پراید

مشکلاتی و دلایلی که برای نوسان دور موتور پژو ذکر گردید کم و بیش درباره پراید نیز می‌توانند صدق کنند. در صورتی که پراید شما با بالا پایین شدن دور موتور دست‌به‌گریبان است شاید مشکل در بخش‌هایی همچون شمع‌ها، دریچه گاز، سنسور دور موتور، نشتی خلأ، انژکتورها و یا حتی تسمه تایم باشند. توصیه می‌شود برای رفع این مشکل با یک مکانیک خبره مشورت کنید تا گرفتار هزینه‌های اضافی و بی‌مورد نشوید.

علت نوسان دور موتور تیبا

تمامی ایراداتی که در بخش‌های گوناگون خودروهای پژو و پراید ذکر گردید درباره تیبا نیز صدق خواهد کرد. برای یافتن علت نوسان دور موتور تیبا باید بخش‌هایی همچون سنسورها از جمله سنسور دور موتور و سنسور اکسیژن، دریچه گاز، شمع‌ها، استپر، انژکتورها و… را بررسی کنید.

علت نوسان دور موتور پژو ۴۰۵

پژو ۴۰۵ یکی از قدیمی‌ترین خودروهای موجود در بازار است که البته تولید آن از چندی پیش متوقف شده است. برخی از مالکان با مشکل نوسان دور موتور خودروی خود روبرو می‌شوند و در این صورت باید به دنبال یافتن مشکل در بخش‌هایی همچون سنسورها، ECU، استپر، شمع‌ها و… باشند.

نوسان دور موتور ۲۰۶ در حالت درجا

به‌طور طبیعی دور آرام اکثر موتورها بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ دور در دقیقه است اما گاهی وجود برخی ایرادات در سنسورها و سایر قطعات همچون استپر، دریچه گاز، ECU و… می‌تواند باعث نوسان دور موتور ۲۰۶ شود. با عنایت به حساس بودن موتور ۲۰۶ توصیه می‌شود در صورت وجود مشکل با یک مکانیک خبره مشورت نمایید.

دور موتور نرمال در حالت درجا

دور آرام موتور به حالتی که گفته می‌شود که استارت زده و خودرو بدون گاز دادن کار کند. در این زمان دور موتور بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ دور در دقیقه خواهد بود. در دور موتور نرمال و آرام لرزش موتور بسیار کم بوده و آلایندگی نیز آن توسط سنسور اکسیژن کنترل می‌شود. مهندسان دور آرام هر موتور را با استفاده از محاسبات پیچیده به دست می‌آورند. در صورت نوسان دور موتور شاهد مشکلاتی همچون لرزش شدید، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی و… خواهید بود.

منبع: پدال