نویسنده: مالک قلی پور (منبع: زومیت)

کد VIN، رشته‌ای ۱۷ حرفی از اعداد و حروف است که بیشتر افراد اصلا از وجود آن خبر ندارند. VIN به معنی شماره شناسایی خودرو است و همان‌طور که از نامش پیدا است، از مهم‌ترین اطلاعات یک خودرو محسوب می‌شود. حداقل اهمیت آن زمانی آشکار می‌شود که خودرو برای اعمال تغییراتی از سوی سازنده به کارخانه فراخوانی شده یا حتی دزدیده می‌شود. پس اهمیت دارد که همیشه این کد را جایی برای خود یادداشت کنید. اگر می‌خواهید این کد را به‌طور کامل بشناسید، با زومیت همراه باشید.

کد VIN همانند اثر انگشت خودروی شما است. بهترین راه شناسایی یک خودرو از طریق بررسی VIN آن است. چرا که این کد در هیچ دو خودرویی یکسان نیست و نقش IMEI‌ در تلفن‌های هوشمند را در صنعت خودرو ایفا می‌کند. این کد علاوه بر یکتا بودن حاوی اطلاعات مهمی درباره خودرو است. از محل ساخت آن گرفته تا نوع پیشرانه‌ی استفاده شده. اگر آگاه باشید چگونه این اطلاعات را استخراج کنید، خواهید توانست خودرویی را که هرگز از نزدیک ندیده‌اید تا حدودی بشناسید.

برای استخراج اطلاعات VIN به این نکته توجه داشته باشید که هر خودروساز از الگوی خاصی برای ترجمه حروف این کد استفاده می‌کند. در واقع در تمام کدهای VIN رشته خاصی از حروف نشانگر اطلاعات یکسانی هستند، همانند کارخانه ساخت. اما با توجه به شرکت تولید کننده‌ی هر خودرو، برای فهمیدن اطلاعات داخل این رشته، به عنوان مثال اسم کارخانه موردنظر، باید بر اساس الگوی خودروساز عمل کرد.

رمزگشایی از این کد ممکن است امری پیچیده به نظر بیاید، اما اگر با ما همراه باشید و تصاویر و متن‌ها را به دقت دنبال کنید خواهید توانست اطلاعات قرارگرفته در VIN خودروها را به‌راحتی متوجه شوید. 

هر رشته کد VIN از چهار رشته‌ی کوچکتر از حروف و اعداد تشکیل شده است با توجه به جایگاه هر رشته می‌توان مفهوم آن را متوجه شد. در نظر داشته باشید که ترتیب خواندن این کد از چپ به راست خواهد بود.

اولین رشته در این کد نشانگر سازنده خودرو است. اکثر اطلاعات داخل این رشته‌ی سه حرفی به‌صورت جهانی تعیین شده‌اند و هر خودروساز یک کد به‌خصوص دارد که توسط آن شناخته می‌شود. اولین جایگاه در این رشته نشانگر منطقه‌ای است که خودرو در آن تولید شده است. اعداد ۱ تا ۵ نشانگر آمریکای شمالی هستند. به این ترتیب که عدد ۲ برای کانادا، ۳ برای مکزیک و اعداد دیگر برای ایالات متحده در نظر گرفته شده‌ است. در همین جایگاه حروفی نیز قرار می‌گیرند که هم‌چنان نشانگر منطقه ساخت هستند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به J برای ژاپن، W برای آلمان و S بریتانیا اشاره کرد. اگر حرف مورد نظر در الفبای انگلیسی بین دو حرف A تا H قرار گرفته باشد، نشانگر قاره آفریقا و از J تا R نشانگر آسیا خواهد بود.

جایگاه دوم این رشته به شرکت خودروسازی مادر و حرف بعدی نیز به برند زیرمجموعه‌ی آن اشاره دارد. به عنوان مثال اگر در VIN خودرویی در این جایگاه حرف G قرار دارد، این خودرو متعلق به شرکت جنرال‌موتورز است. به همین ترتیب T نشانگر تویوتا و C نشانگر شرکت کرایسلر است. باید توجه داشته باشید که همیشه حرف ابتدای اسم خودروساز در این جایگاه آورده نمی‌شود. مثلا خودروهای سوبارو با حرف F مشخص می‌شوند که حرف اول صنایع سنگین فوجی، شرکتی که به عنوان مادر شرکت خودروسازی سوبارو شناخته می‌شود، را نشان می‌دهد. پس از مشخص شدن شرکت سازنده با استفاده از حرف سوم این رشته می‌تواند نوع خودرویی را که VIN به آن اختصاص دارد، نشان‌دهد. متاسفانه نمی‌توانیم نحوه تشخیص اطلاعاتی را که این حرف ارائه می‌دهد به‌طور دقیق بیان کنیم. چرا که هر خودروساز از الگوی خاصی برای ترجمه آن استفاده می‌کند.

رشته بعدی که از جایگاه ۴ تا ۸ را به خود اختصاص داده است، به عنوان بخش توضیحات خودرو شناخته می‌شود. با رمزگشایی این قسمت می‌توانید اطلاعاتی را درباره مدل خودرو، نوع و کد پیشرانه، نوع بدنه و در مواردی خاص، سیستم ایمنی خودرو کسب کنید. جایگاه نهم در VIN، کد امنیتی خودرو یا «رقم چک» نام دارد. این رقم تنها قسمتی از VIN است که به خود خودرو ربطی ندارد. این رقم برای تأیید درستی و صحت VIN به کار می‌رود. به‌طوری‌که با انجام الگوریتم‌های خاصی بر دیگر رقم‌های VIN باید بتوان به رقم چک منحصر به فردی رسید.

رشته سوم VIN، با نام بخش شناسایی خودرو، جایگاه ۱۰ تا ۱۷ را به خود اختصاص داده است. در این بخش جزئیات مربوط به خودرو گنجانده شده‌ است. همانند کارخانه‌ای که خودرو در آن تولید شده، ویژگی‌های اضافه‌ای که در خودرو تعبیه شده است و عددی که آن را به یک مدل خاص از خودروهای شرکت مورد نظر مرتبط می‌سازد. جایگاه دهم نشانگر سال تولید خودرو است. برای شناسایی هر سال در این جایگاه از حروف استفاده می‌شود. به عنوان مثال حرف A برای سال ۲۰۱۰ و حرف G، که ششمین حرف الفبا است، برای سال ۲۰۱۶ استفاده می‌شود. در این جایگاه برای سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ از ارقام ۱ تا ۹ استفاده می‌شود. همچنین برای جلوگیری از خطای دید از حروف «I»، «O»، «Q» و «Z» و رقم ۰ استفاده نمی‌شود. به این ترتیب حروف استفاده شده در این جایگاه هر ۳۰ سال یک بار تکرار می‌شوند. جایگاه یازدهم نیز نشان‌دهنده کارخانه تولید خودرو است. به عنوان مثال برای خودروهای هیوندای، حرف A نشانگر تولید این خودرو در شهر آسان در کره‌ی جنوبی و حرف Z نشانگر شهر ایزمیت در ترکیه است.

شش رقم دیگر که در انتهای VIN آورده می‌شود، به‌طور به‌خصوص نشانگر یک خودروی خاص هستند. چرا که با استفاده از بقیه حروف می‌توان تمام خودروهایی را که در یک سال و از یک مدل خاص در یک کارخانه به‌خصوص تولید شده است را پیدا کرد. اما این کارخانه در آن سال تعداد زیادی خودرو تولید می‌کند. برای تبدیل VIN به اثرانگشت یکتا برای هر خودرو، شرکت تولیدکننده به ترتیب خاصی به هر خودرو یک شماره را اختصاص می‌دهد. به این ترتیب VIN این خودرو با هیچ خودروی دیگری یکسان نخواهد بود.

برای پیدا کردن کد VIN خودروی خود چند راه دارید. اولین و محتمل‌ترین نقطه‌ای که می‌توانید این کد را در آن پیدا کنید، محل تقاطع شیشه جلو و بدنه در گوشه سمت راننده است. همچنین می‌توانید این شماره را در قسمت زیرین فاصله میان در و بدنه در سمت راننده و علاوه بر آن در نزدیکی پیشرانه پیدا کنید. این کد همچنین در اکثر خودروها با نام شماره شاسی و در قسمت پشتی کارت مشخصات وسیله نقلیه که از طرف راهنمایی و رانندگی به هر خودرو تعلق می‌گیرد ثبت شده است.

گرچه ممکن است شما سال‌های سال بدون دانستن VIN‌ خودروی خود از آن استفاده کرده و به مشکلی نیز برخورد نکنید، اما موارد خاصی است که دانستن این کد برای شما حیاتی خواهد بود. اولین کاربرد آن در هنگام خرید قطعات جانبی اصلی برای خودرو است. چرا که اکثر قطعات جانبی که از سوی شرکت سازنده ارائه می‌شوند، با توجه به VIN خودروی موردنظر دسته‌بندی می‌شوند و باید برای خرید قطعه مخصوص خودروی خود، VIN آن را بدانید. همچنین اگر خودروی شما مورد سرقت قرار گیرد، برای تکمیل گزارش پلیس به VIN‌ خودرو نیاز است.

حتی اگر اکنون صاحب خودرو نیستید نیز این کد روزی به درد شما خواهد خورد. چرا که اگر قصد خرید خودروی دست دوم داشته باشید، می‌توانید با بررسی VIN آن خودرو، به صحت خودرو و میزان تعمیرات وارده و همچنین سرقتی نبودن آن پی ببرید.