نویسنده: علی اصغر کریمی (منیع: زومیت)

شاید پیشرفت خودروها بسیار دلپذیر باشد اما یکی از نکاتی که در خرید هر محصولی باید مورد توجه قرار گیرد، تعمیر راحت، هزینه‌ی خدمات پس از فروش پایین و در دسترس بودن لوازم یدکی آن است. حال اگر این محصول یک خودرو گران قیمت باشد این نکته اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد زیرا بحث تعمیرات خودروهای مدرن مانند خود آن‌ها جذاب نیست.

در انگلستان طی ۱۶ ماه گذشته تقریبا ۲۰۰ هزار دستگاه تصادف ثبت شده است که یک سوم این خودروها تنها دو ماه عمر داشتند. بیشتر این تصادف‌ها در سرعت پایین اتفاق افتاده ولی با این حال هزینه‌هایی که شرکت‌های بیمه برای تعمیر این خودروها ارایه کرده، بطور متوسط ۲۰۵۰ پوند به ازای هر خودرو بوده است.

شرکتی که خودروهای تصادفی خریداری و تعمیر می‌کند اعلام کرده که خودروهای جدید با تکنولوژی‌هایی مانند سنسورهای اولتراسونیک، رادار و دوربین همراه هستند که اغلب این سیستم‌ها درجاهایی قرار دارند که بسیار آسیب پذیرند. سازه‌ی خودروها ممکن است از ۲۰ نوع ماده مختلف اعم از استیل و آلومینیوم با آلیاژ و مقاومت‌های مختلف همچنین فیبر کربن و دیگر کامپوزیت‌ها ساخته شده باشد که می‌توانند به هم جوش داده یا پرچ شده باشند. تمام این تکنولوژی‌ها و مواد در تعمیر یا تعویض گران قیمت هستند.

پیش از همه اینها بیمه نیز از این که در اثر تصادفات از عمر خودروها کاسته می‌شود، می‌ترسند و زمانی که یک خودرو توجیه اقتصادی برای تعمیر نداشته باشد، بیمه کننده هم از بیمه کردن این خودرو سر باز می‌زند. برای مثال ۱۰ درصد از خودروهایی که سال گذشته تصادف کردند از لیست شرکت‌های بیمه خط خوردند. مدیر مرکز تعمیر خودروهای تصادفی اسکات همیلتون می‌گوید: «خودروهای جدید مملو از تکنولوژی‌های پیشرفته شده‌اند و تعمیر آن‌ها بسیار گران تمام می‌شود و برای اینکه خودروها آسیب ببینند همیشه تصادف یا فشار زیاد لازم نیست.»

مسئله‌ی عدم پذیرش شرکت‌های بیمه در جلسه‌ای که توسط شرکت‌های بیمه و متخصصان بدنه خودرو برگزار شده بود در مرکز تحقیقات بیمه در برکشایر مورد بررسی قرار گرفت. جیسون موسلی مدیر اجرایی انجمن ملی کارگاه‌های بدنه گفت: «آموزش سازمان‌های فعال در بخش بدنه و آن دسته از موسساتی که به طور مستقل در این زمینه فعالیت می‌کنند، نمی‌تواند همگام با سرعت تغییرات در تکنولوژی خودروها صورت گیرد. برای مثال بنز S کلاس کنونی دارای کدهای کامپیوتری بیشتری نسبت به بوئینگ دریملاینر است." این افزایش پیچیدگی در بدنه‌ی خودروها باعث شده تا زمان بیشتری برای تعمیر آن‌ها صرف شود و در نتیجه‌ی افزایش هزینه‌ها، بیمه‌ها مجبور می‌شوند تا از پذیرش خودروهایی که نسبتا هم کم کارکرد هستند خودداری کنند. این روند نگران کننده باعث شده تا سازندگان خودرو برای جلوگیری از این حالت روی قطعات قابل تعویض تخفیفات زیادی بدهند.

مالکوم نیل از بخش مدیریت سرویس مشتریان نیز در این خصوص افزود: «با تکنیک‌هایی که خودروسازان هر روزه برای ساخت محصولات خود به کار می‌برند نگرانی‌ها درباره‌ی تعمیرات آن‌ها هر روز افزایش می‌یابد و در سال‌های گذشته خودروها ساختار یکسانی داشتند و اکنون اینگونه نیست؛ شما نمی‌توانید به راحتی پنل‌های بدنه‌ی یک خودرو را که آسیب دیده از آن جدا کنید چرا که ممکن است سنسور یا سیمی را قطع کنید؛ برای مثال برای جدا کردن باله‌ی جلویی بی ام و سری ۵ شما مجبور خواهید بود که سه برابر مدتی را که برای مدل قبلی صرف می‌کردید، صرف کنید. زیرا شما مجبورید که کل مجموعه‌ی آن را خارج کنید و تمام اتصالات ECU و باتری‌ها را از آن جدا کنید."

همکار نیل، اندرو هیگشون با اشاره به ولوو XC90 درباره‌ی این خودرو مثال زد: «شما دیگر مانند قبل نمی‌توانید برای عوض کردن چراغی که خراب شده بعد از جدا کردن سپر به راحتی دوباره آن را سر جای خود وصل کنید زیرا لایه‌ی مضاعف رنگ بر کالیبره بودن و دقت سنسورها اثر می‌گذارد در نتیجه شما مجبور خواهید بود سپر جدیدی بخرید که آن هم ارزان نیست." اگر سپر جدید در خودرو نصب شود سنسورها باید دوباره کد گذاری شوند و سپس کالیبره شوند. در جلسه‌ی برگزار شده نیل هیلتون از مرکز عیب‌یابی هلا گاتمن اثبات کرد که در این مرکز، کالیبره کردن سیستم سنسورها حدود ۱۱ هزار پوند هزینه در بردارد. وی همچنین اعلام کرد: «در پنج سال گذشته ما شاهد افزایش چشمگیر سنسورها در خودروها بوده‌ایم.»

یکی دیگر از تعمیرکاران فعال در زمینه‌ی خودرهای پیشرفته گفت: «مشکل اینجا است که تعویض و کالیبره کردن سنسورها توسط فروشندگان اصلی صورت می‌گیرد و به نوعی انحصاری شده است. برای مثال نمایندگی برای کالیبره کردن رادار یک فولکس واگن MK7 که با یک پرنده تصادف کرده ۱۳۰۰ پوند هزینه دریافت کرده است. ما انتظار داریم که شرکت‌ها سیستم‌ها کالیبره کردن را در اختیار دیگر تعمیرکاران نیز قرار دهد تا هزینه‌های خدمات پس از فروش کاهش یابد." یکی دیگر از مسائلی که در این جلسه مورد توجه بود این بود که چه بر سر خودروهای امروزی مدرن، که در سال‌های آینده نیاز به تعمیر پیدا خواهند کرد، خواهد آمد.

والی ترونی مدیر بخش تعمیرات مرکز تعمیر سولوس گفت: «من نسبت به خودروهایی که مردم به صورت کارکرده خریداری می‌کنند و این خودروها قبلا تصادف داشته‌اند نگرانم چرا که بر خلاف ظاهر خودرو که سالم به نظر می‌رسد سیستم‌های این خودرو کار نمی‌کنند چرا که گارگاه‌های تعمیر بدنه توانایی تعمیر آن‌ها را ندارند."

موارد بالا تنها بخشی از سختی و هزینه‌ی تعمیر بالای خودروهای مدرن هستند. این در حالی است که در کشوری مانند انگلستان نمایندگی‌های خدمات پس از فروش تمامی برند‌ها حضوری فعال دارند. اما در بازار خودروی ایران شرایط ناگوارتر از کشور‌های اروپایی است. با توجه به نبود امکانات و دانش بسیاری از تعمیرکاران، تعمیر خودروها حتی با هزینه‌های بسیار گزاف هم امکان‌پذیر نیست. بدین ترتیب خریداران خودروهای مدرن باید پیش از انتخاب خود تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه بکنند تا با بهترین شرکت‌های فعال در عرصه‌ی خدمات پس از فروش آشنا شده و از محصولات آن‌ها استفاده کنند. همچنین باید آمادگی پرداخت هزینه‌های بالای نگهداری را داشته باشند.